AHMET VEFİK PAŞA KİMDİR?

Okulumuza adını veren Ahmet Vefik Paşa, 1823 yılında İstanbul´da doğdu. Dedesi, Osmanlı Devleti´nin ilk Divan tercümanı Yahya Naci Efendi; babası ise çeşitli tercümanlık görevlerinde bulunmuş Hariciye (Dışişleri) memurlarından Mehmet Ruhiddin Efendi´dir. İlköğrenimine özel öğretmenlerden aldığı derslerle başladı. Mühendishanenin ilk kısmında devam etti. Babasının 1834 yılında, Paris´e elçi olarak tayin edilmesiyle öğrenim hayatına Paris´te St. Louis Lisesinde devam etti. Burada Fransızcanın yanı sıra İtalyanca, Latince ve Yunanca öğrendi. Okulunu bitirip İstanbul´a döndükten sonra "Tercüme Odası"na memur olarak girdi. Çok kısa aralıklarla yurt içinde ve yurt dışında pek çok görevlerde bulundu. Londra´da elçi kâtipliği, Sırbistan´da, İzmir´de ve Eflak - Buğdan´da geçici ve özel görevlerde bulundu. Macaristan´a mülteciler meselesini incelemek üzere gönderildi. İstanbul´da Encümen-i Dâniş üyeliğinde bulundu. Tahran büyükelçiliği, Paris elçiliği, Dârülfünunda (üniversite) öğretmenlik görevlerinde bulundu. Anadolu sağ kol müfettişliği, Sadaret müsteşarlığı, Maarif nazırlığı (Eğitim Bakanlığı) Şûra-yı Devlet üyeliği, Meclis Başkanlığı görevleri yaptı. Edirne valiliği ve Bursa valiliği görevlerinde bulundu. 2 Nisan 1891´de Rumelihisarı´ndaki evinde öldü. Mezarı bu semtteki Kayalar mezarlığındadır.

Ahmet Vefik Paşa, Tanzimat yıllarında mücadeleci kişiliği yanında, kendi millî değerleriyle yaşayan bir devlet adamı olarak tanınmıştır. Yaşadığı dönemdeki Avrupa taklitçiliğini beğenmemiş, Türk sanat eserlerini gerçekçi bir anlayışla takdir ve tercih etmiş, giyiminden evinin eşyasına kadar millî geleneklere sadık kalmıştır.

Ahmet Vefik Paşa, bir yandan resmî görevleri dolayısıyla devlet işleriyle uğraşırken, diğer taraftan dil, tarih ve özellikle tiyatro alanında çok önemli çalışmalar yapmıştır. Bilhassa Bursa´da bulunduğu yıllarda Molier´in oyunlarını hem Türkçeye çevirmiş hem de bu oyunları sahnelemiştir. O yıllarda İstanbul´da tutunamayıp Anadolu´da dolaşan Türk ve Ermeni oyunculardan bir tiyatro grubu kurmuştur. Onun bu çalışması, tiyatronun Anadolu´ya açılmasının ilk ve ciddi adımı olmuştur. Öte yandan Maarif nazırlığı ve Bursa valiliği sırasında açtırmış olduğu yeni okullar ve bu oluların eğitim-öğretim metotları hakkındaki talimatları ile o günkü eğitim sisteminde dikkate değer yenilikler yapmıştır.

Dil konusunda belirli bir anlayışa sahip olmasa da Lehçe-i Osmanî adlı eserinde Türkçeyle ve Türk tarihiyle ilgili bilinçli görüşler ileri sürmüştür.

Hazırlamış olduğu Salname-i Devlet-i Osmaniye, yedi bine yakın atasözünün derlendiği Müntehabât-ı Durub-ı Emsal, okullarda belli bir dönem ders kitabı olarak okutulan Fezleke-i Tarih-i Osmanî, Şecer-i Evsâl-i Türkiye ve Hikmet-i Tarih adlı eserleri Türk kültür ve edebiyatının önemli eserleri arasında yer alır.

Ahmet Vefik Paşa´nın Türk edebiyatındaki yerini, daha çok, hemen hepsini Bursa´da bulunduğu yıllarda çevirip yayınladığı Moliere uyarlamaları belirlemiştir. Vefik Paşa bu çevirilerde kahramanların isimlerinden o zamanki Türk örf ve âdetlerine kadar eserin havasını yerlileştirmiş, dili mahallî söyleyişlerle zenginleştirmiştir. Yazarın bu uyarlamalardan bazıları şunlardır: Zor Nikâh, Zoraki Tabib, Azarya, Okumuş Kadınlar, Tartüf.

Yararlanılan kaynaklar:

1. Büyük Türk Klasikleri (Ötüken - Söğt Yayınları)
2. Resimli Türk Edebiyatı Tarihi (Nihat Sami Banarlı)